“Ik ga een somber verhaal vertellen, want we leven in een van de meest bijzondere tijden in de na-oorlogse periode,” zo begint Michel Krielaars, journalist, columnist en Ruslandkenner. Centraal in zijn verhaal staat de strijd tussen Rusland en Oekraïne, maar de onderliggende boodschap is breder en beklemmender: hoe ver zijn wij bereid te gaan voor onze vrijheid en die van anderen?
Krielaars en zijn vrouw mezzosopraan Henriette Schenk woonden jarenlang in Rusland. Michel Krielaars kent daardoor de Russische ziel van binnenuit. Hij vertelt het verhaal van Rusland en Oekraïne en de dreiging voor Europa. Een verhaal dat gelardeerd wordt met Russischtalige liederen, gezongen door zijn vrouw, begeleid op accordeon door Ellen Boers.
Michel Krielaars, zijn vrouw mezzosopraan Henriette Schenk en Ellen Boers (accordeon), zingen een Russisch lied.
Volgens Krielaars voert Rusland al eeuwen een strijd tegen Oekraïense identiteit. Waar Russisch wordt gesproken, is onderdeel van Rusland – dat is de gedachte van Poetin. Het gaat Poetin echter niet om het herstel van de Sovjet-Unie, maar om macht. Krielaars beschrijft hoe Poetin zijn macht stukje bij beetje heeft uitgebouwd. Ooit een grijze, onopvallende ambtenaar, groeide hij uit tot een leider die, dankzij hoge olieprijzen, pensioenen en medicijnen betaalbaar maakte – en daarmee de steun van velen won. Maar achter die façade groeide een systeem van corruptie. De Russische machts-elite, zo stelt Krielaars, is gevormd in een traditie van onderdrukking: een kleine kring van bestuurders die het volk als hun bezit beschouwt.
De oorlog in Oekraïne is geen op zichzelf staand conflict. Volgens Krielaars probeert Rusland al meer dan 200 jaar de Oekraïense cultuur te vernietigen. Taal, muziek, kunst – ze worden doelbewust uitgewist. Oekraïne moet een neutrale bufferstaat worden, met een pro-Russische leider die verkiezingen naar Moskou’s hand kan zetten.
Daarvoor voert Rusland stap voor stap uit wat het aankondigt. “Nu is Poetin gefocust op Oekraïne, maar als in 2028 Rusland is herbewapend, is de volgende stap dat Poetin Estland binnenvalt, een NAVO land. En dan zitten wij er middenin,” stelt Krielaars. En dat is verontrustend, want de NAVO-landen zijn momenteel niet goed bewapend en de Amerikaanse steun wankelt. Europa is kwetsbaar.
De NAVO-landen staan intussen voor een dilemma. “We lijken Oekraïne uit te leveren” zegt Krielaars. De NAVO komt pas echt in beweging als artikel 5 wordt ingeroepen en dat is bij Oekraïne nog niet het geval.”
Toch, zo stelt hij gerust, zal die oorlog niet per se het doemscenario zijn dat velen voor zich zien. Het is geen oorlog van bommen op onze steden, maar een hybride oorlog: gericht op ontregeling, verdeeldheid en het ondermijnen van onze samenleving van binnenuit.
Zo gaf de lezing een onthutsend, maar helder inkijkje in hoe Poetin denkt, hoe Rusland werkt, en wat dat betekent voor Europa. Geen hoopvol verhaal, maar wel noodzakelijk om te vertellen. Gelukkig zijn er de liederen – melancholisch, poëtisch. Die maken dat – ondanks de zware boodschap – het gevoel overblijft dat we rond een kampvuur met vrienden hebben gefilosofeerd over de toestand in een andere wereld…
Op 4 juni is de volgende bijeenkomst. Een uitnodiging daarvoor volgt later, maar zet het vast in uw agenda. We hopen u dan te zien!
